Πριν από μερικούς μήνες στο Huaraz του Περού, ένα δικινητήριο ελικόπτερο με δυο χειριστές και τέσσερις επιβάτες κατέπεσε μερικά μόλις μέτρα μετά την απογείωσή του χωρίς ευτυχώς να πάθει κανένας από τους επιβαίνοντες τίποτα.
Η έρευνα που διεξήχθη από την διεύθυνση διερεύνησης ατυχημάτων δεν απέφερε ενδείξεις που να στοιχειοθετούσαν βλάβη σε κινητήρες η σε κάποιο άλλο σύστημα του ελικοπτέρου. Ομως η καταγραφή over torque έκανε την επιτροπή διερεύνησης να ψάξει λίγο παραπέρα ελεγχοντας το weight & balance report αφού φαινοταν ότι το ελικόπτερο μάλλον ήταν υπέρβαρο και η άπνοια που επικρατούσε τη μέρα του ατυχήματος οδήγησε στο ατύχημα. Ως αεροσκάφος ενταγμένο σε αεροπορική εταιρία είχε όλα τα απαραίτητα έγγραφα για την πτήση με τις προβλεπόμενες υπογραφές από κυβερνήτη και μηχανικούς. Το weight & balance ήταν σωστό και το ελικόπτερο φαινόταν να είναι οριακά μεν αλλά εντός της ασφαλούς περιοχής.

Ενώ η επιτροπή έφτανε σε αδιέξοδο προσπαθώντας να καταλάβει πως ήταν δυνατόν το ελικόπτερο να μην κατάφερε να απογειωθεί (κάνοντας μάλιστα over torque), ένα μέλος της επιτροπής πρόσεξε μια… μικρή λεπτομέρεια. Στη φόρμα του weight & balance αναγράφονταν 335 λίτρα καυσίμου. Από την προηγούμενη πτήση υπήρχαν ήδη μέσα στις δεξαμενές 97 λίτρα. Μέχρι εδώ καλά όμως από τα στοιχεία της εταιρείας που έκανε τον ανεφοδιασμό προέκυπτε ότι έβαλε 480 λίτρα και όχι 238 όπως θα περίμενε κανείς. Με απλά λόγια το ελικόπτερο είχε 242 λίτρα παραπάνω από όσα αναγράφονταν στο επίσημο weight & balance report, δηλαδή υπέρβαρο!
Οπως ήταν αναμενόμενο ξεκίνησαν ανακρίσεις εις βάθος και αποκαλύφθηκαν τα παρακάτω:

• Η μικρη αεροπορική εταιρεία είχε στο στόλο της ελικόπτερο τρίτου και ο χειριστής προσπαθώντας να πουλήσει εκδούλευση στον ιδιοκτήτη του αλλά και να κάνει το ελικόπτερο ανταγωνιστικό στην τοπική αγορά μεταφέροντας πολλούς επιβάτες, τον είχε πείσει οτι το ελικόπτερο μπορούσε να σηκώσει πολύ περισσότερο από το βάρος που ο κατασκευαστής του προέβλεπε, αναφέροντας του ότι η μεγάλη του πτητική εμπειρία μπορούσε να εγγυηθεί οτι οι κατασκευαστές που έθεταν τα όρια δεν γνώριζαν τη δουλειά τους.
• Η επίσημη ζύγιση του ελικοπτέρου ήταν παραποιημένη κατα 170 κιλά.
• Η αεροπορική εταιρεία είχε διευθύνοντα σύμβουλο κάποιον άσχετο με το χώρο που δεν είχε την απαιτούμενη αεροπορική εμπειρία, γνώση ή παιδεία με αποτέλεσμα οι αποφάσεις του να θέτουν σε άμεσο κυνδυνο την ασφάλεια των πτήσεων.
• Οι μηχανικοί αποσιωπούσαν για μήνες την παράνομη και επικίνδυνη αυτή πρακτική. Πολλές φορές δε παρίσταναν τους συγκυβερνήτες όταν οι πελάτες ζητούσαν διπλό πλήρωμα. Εννοείται ότι ο πελάτης πλήρωνε περισσότερο για να έχει δυο χειριστές για παραπάνω ασφάλεια. Πλήρης εξαπάτηση δηλαδή!!! Ενας εκ των μηχανικών δε που ειχε και ερασιτεχνικό πτυχίο βρισκόταν πολύ συχνά πίσω απο τα χειριστήρια κατά την διάρκεια εμπορικών πτήσεων, επίσης παράνομα.
• Ο συγκυβερνήτης είχε ελαχιστες ώρες στον τύπο του ελικοπτέρου και είχε προσληφθεί όχι για την αξία του ως χειριστής αλλά ως επιβράβευση-υποχρέωση(!!!) για τη βοήθεια που είχε προσφέρει στο παρελθον σε σύμβαση της εταιρείας με κυβερνητικό φορέα. Ο συγκεκριμένος είχε πάρει τον τύπο με “συνοπτικές” διαδικασίες.
• Αλλος χειριστής της ίδιας εταιρείας ειχε κατηγορηθεί προ της πρόσληψής του για παραποίηση εγγράφων αεροπορικών μέσων(!!!).

Μέσα από την ακροαματική διαδικασία προέκυψε οτι ένας μηχανικός αλλά και ένας χειριστής απομακρύνθηκαν από την εταιρεία διότι ο πρώτος αντέδρασε άμεσα όταν έπεσε στην αντίληψή του παραποίηση εγγράφων σε σχέση με τα βάρη του ελικοπτέρου και ο μεν δεύτερος διότι δεν δέχθηκε να εκτελέσει πτήση υπέρβαρος.

Ποινές που επεβλήθησαν; Οπως καταλαβαίνετε η εταιρεία έκλεισε. Στο χειριστή επεβλήθησαν 5 χρόνια φυλάκισης χωρίς αναστολή για παραποίηση και πλαστογράφηση εγγράφων που αφορούν στην ασφάλεια διεξαγωγής εμπορικής πτήσης, ο μηχανικός με 3 χρόνια φυλάκισης για τους ίδιους λόγους, ο ιδιοκτήτης του ελικοπτέρου κρίθηκε συνυπεύθυνος με το χειριστή με 4 χρόνια, ο διευθύνων σύμβουλος με 7 χρόνια με ανάλογες κατηγορίες. Ο συγκυβερνήτης παρότι δεν κατάλαβε από που του ήρθε καταδικάστηκε με 3 χρόνια. Στον εκπαιδευτή του συγκυβερνήτη αφαιρέθηκε η άδεια για 6 μήνες. Στον εξεταστή του για την απονομή του τύπου επεβλήθη φυλάκιση 2 ετών για απάτη κτλ. Η ασφάλεια βέβαια δεν πλήρωσε τίποτα όπως ήταν φυσικό αφού δεν τηρήθηκαν οι κανονισμοί και φυσικά μεγάλο χρηματικό πρόστιμο επεβλήθη στην αεροπορικη εταιρεία. Μεγάλες ποινές και απολύσεις αντιμετώπισαν και οι ελεγκτές της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας που ήταν εξουσιοδοτημένοι να ελέγχουν κατα καιρούς τις διαδικασίες της εταιρείας.
Η ειρωνία είναι οτι στην παρολίγο τραγική πτήση επέβαινε ο ίδιος ο ιδιοκτήτης με την γυναίκα και τα δυο τους παιδιά.

Βέβαια ευτυχώς αυτά συμβαίνουν πολύ μακριά από εμάς…

Το δίδαγμα είναι οτι όλα ξεκινάνε από τη σοβαρότητα και επαγγελματισμό του χειριστή. Είναι τεράστια η ευθύνη και πολύ δύσκολη η απόφαση του χειριστή στο να απαντήσει “όχι δεν μπορούμε να εκτελέσουμε αυτή την πτήση με αυτό τον τροπο…” Μια δύσκολη απάντηση που όμως πρέπει να είναι πανεύκολη και άμεση από ένα έμπειρο κυβερνήτη που σέβεται πρώτα πρώτα τον εαυτό του. Αυτή βέβαια είναι και η μεγάλη διαφορά χειριστή και κυβερνήτη. Ισως θα έπρεπε οι ιδιοκτήτες αεροπορικών μέσων να επιλέγουν καλύτερα τους χειριστές. Τώρα βέβαια εδώ όλη η εταιρία ήταν λαμόγια, ο ιδιοκτήτης που έχει και άγνοια τι να έκανε.. Να διασταύρωνε αυτά που του έλεγαν, αυτό να έκανε.

Δυστυχώς κάποιοι δεν έχουν καταλάβει τη σοβαρότητα του “υπέρβαρου αεροσκάφους”. Δυστυχώς δεν κατανόησαν ποτέ οτι το θέμα δεν είναι μονο αν μπορεί να απογειωθεί το ελικόπτερο με παραπάνω βάρος αλλά οτι δεν θα έχει τη δυνατότητα να εκτελέσει τις διαδικασίες ανάγκης εάν κάτι πάει στραβά. Και σίγουρα δεν κατανόησαν ποτέ οτι όταν κάτι τέτοιο γίνεται επανειλημμένα το σκάφος καταπονείτε εξολοκλήρου σε τέτοιο βαθμό που οι ώρες των τακτικών επιθεωρήσεων παύουν να ισχύουν και το αεροσκάφος πρέπει να ελεγχθεί διεξοδικά για δομικές φθορές. Οσο για τις ποινικές ευθύνες…

Ελλειπής εκπαίδευση; Ελλειψη διαδικασιών και επανεξέτασης; Ανευθυνότητα; Ασυνειδησία; Λίγο απ´ όλα; Μήπως εγκληματική συμπεριφορά; Τα συμπεράσματα όπως πάντα δικά σας.

(το ατύχημα και οι ποινές είναι υποθετικό σενάριο, οι παράνομες και επικίνδυνες πρακτικές οχι. Xρόνια πολλά Γιώργο)